Wincenty Pol urodził się w Lublinie 20 kwietnia 1807 r., z ojca Franciszka Ksawerego i matki Eleonory z domu Longchamps de Berie. Lata dzieciństwa i młodości spędził we Lwowie, gdzie na tamtejszym uniwersytecie odbył wstępny kurs filozofii. W 1830 r. otrzymał pierwszą posadę na Uniwersytecie Wileńskim. Wkrótce potem, jako polski patriota, wziął udział w powstaniu listopadowym na Litwie, za co został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. W 1837 r. poślubił Kornelię z Olszewskich, z którą dochowali się czwórki dzieci: Wincentego jun., Julii, Zofii i Marka Stanisława.
Czas walki, klęska powstania i pobyt na emigracji w Saksonii wpłynęły na rozwój jego talentu poetyckiego. W 1835 r. w Paryżu ukazał się drukiem pierwszy tom poezji zatytułowany „Pieśni Janusza”. Po nim nastąpiły liczne kolejne dzieła literackie, a wśród nich m.in.: „Pieśni o ziemi naszej”, „Mohort” czy „Rok myśliwca”. Jako krajoznawca, geograf i etnograf odbywał liczne podróże, badając Karpaty Wschodnie, Podole, Pokucie, Wołyń, Polesie, Tatry, Śląsk, Wielkopolskę, Kujawy, Pomorze Gdańskie, wreszcie Rugię. Wśród wielu prac naukowych wymienić należy: „Rzut oka na północne stoki Karpat i przyległe im krainy”, „Obrazy z życia i natury”, „Północny wschód Europy pod względem natury”, „Historyczny obszar Polski” czy „Geografię Ziemi Świętej”.
Był założycielem pierwszej w Polsce, a drugiej w Europie (po Berlinie) katedry geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim (1849), gdzie zasłynął jako znakomity wykładowca i wychowawca. Na krótko przed śmiercią został przyjęty w poczet członków powstałej wówczas Akademii Umiejętności. Zmarł w Krakowie 2 grudnia 1872 r., a jego ciało spoczęło w Krypcie Zasłużonych pod kościołem oo. Paulinów na Skałce.